Laatst was ik even op PAN Amsterdam, de kunst- en antiekbeurs in de RAI. Racete er in drie kwartiertjes doorheen, en vond het publiek er nog boeiender uitzien dan de werken…
Dat deed me denken aan de kunstbeurs waarop ik ooit zelf was als kunstenaar, lang geleden. Art-Event Antwerpen: ‘300 professionele kunstenaars exposeren.’ Aangekondigd in de BK-informatie. Dat moest wel goed zijn dacht ik dus. Het werd een belevenis.
Er lag tapijt, er waren wandjes, er waren spotjes, er was beveiliging. En ook veel zondagsschilders en amateurs, ik zag mannen met lange baarden en alpinopetten. Ezels en kwasten waren door sommigen als bewijsstukken aan hun expositie toegevoegd. Andere kunstenaars vertoonden in hun stand een video, maar dan een video die liet zien hoe zij bezig waren hun noeste arbeid te verrichten.
Veel realistische schilderijen in felle kleuren. Ik sta in een Nederlands hoekje. Tegenover me Charles uit Amsterdam, die overdag in de bouwmarkt werkt. Hij laat de resultaten zien van zijn jarenlange ‘geklieder op zolder’, zoals zijn vriend het omschrijft. Charles is een fijnschilder. Stapelingen van Indiase maskers, of kikkers in een droge beek, of twee zwemsters met badmuts, zittend op een omgekeerde Ionische zuil. Dat alles dan omlijst door houten panelen in fantasievormen en –kleuren. Sommige zijn zelfs te openen en sluiten met een slotje! Het is de eerste keer dat Charles met zijn ‘geklieder’ naar buiten treedt vertrouwt zijn vriend me toe, dus het is echt spannend. Hij ontvangt in de tweeënhalve dag van de beurs een schare aan vrienden en familieleden uit Nederland. Soms worden er foto’s gemaakt, met de camera op de zelfontspanner, van het hele gezelschap in een halve cirkel om de kunstwerken.
De buurvrouw schuin tegenover me heeft- tegen achtergronden van vage menselijke figuren- teksten aangebracht als ‘gevreten tijd lees hem af aan mijn rimpel’ of: ‘mijn borsten kruis brengen de tijd ranzig in beeld.’ Dit alles in fluorescerende kleuren. Zij heeft al een rode stip! Ik hoorde haar met een potentiële verkoopster overleggen over een aan te brengen tekst- toegesneden op de levenservaringen van deze vrouw van middelbare leeftijd. Toen deze dame vroeg of de aan te brengen tekst ook mogelijk was in de Spaanse taal, antwoordde onze kunstenares vol verve: ‘ik volg ook een cursus Spaans!’ Ook deze Maastrichtse ontvangt haar vrienden, gehuld in items als tijgerbroeken, leren lieslaarzen en bonten kraagjes.
Het publiek schuifelt langs mijn stand. Hé, daar heb je twee pottenvriendinnen. Beiden in een dikke Ierse kabeltrui en op stevige wandelschoenen. Een hippe rode bril en een goedgevulde rugzak. Ik zie ook veel vrouwen op stilettohakken en mannen in lange leren jassen.
Ik zit er zelf wat verloren bij met mijn abstracte werk waarvoor maar weinigen belangstelling hebben. Ja! Mijn portfolio wordt bekeken: een autistisch meisje van een jaar of zes vindt het reuze interessant. Helaas is zij de enige die er zo over denkt.
De laatste avond maken de kunstenaars om me heen de balans op: de meesten hebben niets verkocht, en dus niet eens de fikse huur eruit gehaald.
Na afloop van de PAN, waar ik ook heel veel lelijks zag naast ook echt wel mooie dingen, bedacht ik weer eens dat de definitie van kunst een moeilijke blijft. Misschien dit: kunst is wat degene maakt die het zo noemt. En dan heb je gewoon goede en slechte kunst. Waar dan weer iedereen anders over denkt. Kortom, kunst is een begrip van het volk.
